Urządzenia elektryczne pod napięciem mogą być wyjątkowo niebezpieczne do gaszenia w razie pożaru. Gdy dojdzie do tak tragicznej sytuacji, trzeba działać szybko, ale z rozwagą. Kluczowe jest użycie odpowiedniego środka gaśniczego.
Pożar urządzeń elektrycznych pod napięciem może przytrafić się zarówno w domu, jak i w biurze, sklepie oraz w zakładzie pracy. W każdym przypadku trzeba zachować maksimum ostrożności, ponieważ w czasie gaszenia urządzeń elektrycznych zagraża nam nie tylko ogień, ale również porażenie prądem.
Jak powstaje pożar?
Aby skutecznie gasić niewielki pożar urządzeń pod napięciem, należy mieć świadomość, co jest odpowiedzialne za występowanie ognia. Kluczowe przy tym żywiole są trzy czynniki: tlen, paliwo i wysoka temperatura. Tak naprawdę wystarczy wyeliminować któryś z tych czynników, żeby zdusić ogień i ugasić pożar. Podstawowym czynnikiem jest tlen. Z tego właśnie powodu często przy gaszeniu nakrywa się kocem źródło ognia lub zasypuje warstwą ziemi. Oczywiście nie jest tak, że wyeliminuje się całkowicie tlen. Wystarczy jednak sprawić, żeby jego zawartość w powietrzu spadła poniżej 15%.
Niestety, gorzej bywa z drugim czynnikiem. Paliwo to może być gaz, benzyna, tłuszcz itp. Nie zawsze jest możliwość wyeliminowania tego czynnika. Najłatwiej zakręcić gaz, ale już często nie będziemy w stanie usunąć beczek z paliwem czy rozlany tłuszcz ze strefy ognia.
Źródło wysokiej temperatury może być różne. W przypadku urządzeń elektrycznych możemy mieć do czynienia z ciepłem generowanym przez kuchenkę, piekarnik, grzejnik, ale również ze zwarciem w gniazdku elektrycznym.
Pożar urządzeń elektrycznych – jak postępować?
Aby uniknąć porażenia prądem w czasie pożaru, należy odłączyć płonące urządzenie z prądu. Nie zawsze to możliwe. W takim przypadku należy odłączyć zasilanie instalacji elektrycznej za pomocą bezpiecznika lub wyłącznika nadprądowego w skrzynce rozdzielczej. Jeśli to możliwe, nie czekamy na przybycie służb ratunkowych, ale sami przystępujemy do gaszenia urządzeń. Należy użyć do tego odpowiedniej gaśnicy. Oczywiście należy zawsze pamiętać o zachowaniu maksimum ostrożności.
Wybór środka gaśniczego
Urządzeń elektrycznych pod napięciem nie wolno gasić wodą. Jest ona bardzo dobrym przewodnikiem prądu, co może spowodować porażenie. Nie mogą być również używane gaśnice płynowe i pianowe z wyjątkiem tych, które mają na etykiecie informację „Do gaszenia urządzeń pod napięciem elektrycznym do 1000V”.
Urządzenia elektryczne należy gasić za pomocą gaśnicy proszkowej i śniegowej. Coraz popularniejsze są również gaśnice mgłowe i halonowe. W przypadku urządzeń pod wysokim napięciem od 18 do 24 kV używa się gaśnicy energetycznej (proszkowej lub płynowej). Wtedy urządzenia należy gasić z odległości co najmniej 1,5 m.
Przed wyborem gaśnicy w przypadku gaszenia urządzeń elektrycznych trzeba się upewnić, z jak dużym napięciem mamy do czynienia – do 1000 V czy wyższe.
Istotne jest także to, jakie urządzenie będzie gaszone. Do serwerów, komputerów i innych urządzeń elektronicznych najlepsze będą gaśnice halonowe (GH-1 i GH-2), gaśnice na bazie dwutlenku węgla (UGS-2x) i mgłowe (GM-3 lub GM-6). Natomiast w przypadku gaszenia transformatorów, rozdzielni czy skrzynek z bezpiecznikami można użyć gaśnic śniegowych (GS-2x lub GS-5x) odpowiednich do występującego napięcia.
O czym powinien pamiętać pracodawca?
Kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa pracowników ma przestrzeganie przepisów BHP. Zatrudnione osoby muszą wiedzieć, jak zachować się nie tylko w czasie pożaru, ale również wtedy, gdy płoną urządzenia podłączone pod zasilanie. Dlatego pracodawca musi pamiętać i przypilnować, aby wszyscy pracownicy zostali przeszkoleni z tego, jaką wybrać gaśnicę i jak jej używać. Mało tego, należy umieścić we właściwych miejscach instrukcje gaszenia i odpowiednio oznakować gaśnice.
Użycie nieodpowiedniej gaśnicy przy pożarze urządzenia elektrycznego może przynieść efekt odwrotny do zamierzonego i może zwiększyć zagrożenie. Warto o tym pamiętać.